Contains editors’ introduction, papers on Africa, Rwanda, Senegal, findings of 5 working groups, summary of conclusions.

De agrarische grondprijs in Nederland kwam in het derde kwartaal van 2013 uit op 49.900 euro per hectare. Met uitzondering van de opleving in het eerste kwartaal van dit jaar, is de grondprijs vanaf het tweede kwartaal van 2012 vrijwel onveranderd blijven steken op circa 50.000 euro per hectare. In het derde kwartaal staat de agrarische grondmarkt overigens zoals gebruikelijk op een laag pitje.

De afgelopen jaren zijn reeds vele kavelruilprojecten ter verbetering van de productieomstandigheden van onder andere de melkveehouderij en akkerbouw ten uitvoer gebracht. Kavelruilprojecten hebben mogelijk zichtbare ruimtelijke effecten op het landschap. Op dit moment is nog niet inzichtelijk wat en hoe groot deze effecten zijn. De vraag die ten grondslag ligt aan dit onderzoek is als volgt: Wat zijn de gevolgen van kavelruilprojecten, inclusief bijbehorende maatregelen, voor het landschap in het agrarisch gebied?

Weidevogels spelen een belangrijke rol in het ruimtelijk beleid van de provincie Friesland, ook al zijn weidevogelgebieden (buiten de EHS en buiten eigendom van een natuurorganisatie) niet planologisch beschermd. In het streekplan van de provincie is namelijk bepaald dat weidevogelwaarden in de afweging van nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen als zelfstandig belang moeten worden betrokken. Een weidevogelcompensatie is aan de orde bij ruimtelijke ingrepen en is nader uitgewerkt in het Werkplan Weidevogels (2007-2013).

Sinds het vrijlaten van de prijs van onverpachte grond, in 1963, heeft er in Nederland zowel eind jaren zeventig als eind jaren negentig een explosieve grondprijsstijging plaats gevonden, gevolgd door een bijna even forse daling. De reële grondprijsontwikkeling laat zien dat beide pieken ongeveer even hoog zijn. Voor elk van de 2 perioden werd in dit onderzoek de prijs afgezet tegen de verhandelde oppervlakte. Dat leverde in beide gevallen een cyclus op.

De agrarische grondprijs in verstedelijkte gebieden wordt gedomineerd door de mate van stedelijke druk. In de meer afgelegen landbouwgebieden wordt de hoogte van diezelfde agrarische grondprijs in belangrijke mate bepaald door de verhouding tussen het aantal kopers en verkopers op lokale agrarische grondmarkten. Dit blijkt uit een recente studie van het LEI en de Leerstoelgroep Agrarische Economie en Plattelandsbeleid van Wageningen Universiteit.

De agrarische grondprijs wordt in verstedelijkte gebieden van Nederland gedomineerd door de mate van stedelijke druk. Daartegenover staat dat in de meer afgelegen landbouwgebieden de hoogte van diezelfde agrarische grondprijs in belangrijke mate bepaald wordt door de verhouding tussen het aantal kopers en verkopers op lokale agrarische grondmarkten. Dit blijkt uit de resultaten van een hedonisch prijsmodel dat het LEI en Wageningen Universiteit samen hebben ontwikkeld.

Centrale vraagstelling in dit rapport is: Is landschap zonder landbouw mogelijk en haalbaar. Een concept is ontwikkeld, waarbij de praktijk in Amstelland (Amstelscheg, Ouderkerk aan de Amstel) als voorbeeld diende

In de nota ruimte is verankerd, dat ontwikkelingen meer op regionale overheden en marktpartijen en maatschappelijke organisaties gericht is. Daarbij zijn grondbeleid en verevening (bijvoorbeeld huizen mogen bouwen als ook wordt meebetaald aan groenontwikkeling) belangrijke peilers. Er zijn echter wel grenzen bij ontwikkelingsplanologie

Grondgebruik onder stedelijke invloed: een analyse van het Natuurplanbureau

Op verzoek van de directie Zuidwest van het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij heeft het LEI onderzoek uitgevoerd naar de ruimtedruk in de Zuidelijke Randstad. Hierbij is zowel gekeken naar de huidige als naar de toekomstige ruimtedruk. Ook wordt inzicht gegeven in de diverse prijsvormings- en verwervingsprocessen van grond. Om de regionale verschillen aan te geven zijn 9 landbouwgebieden in Zuid-Holland onderscheiden.