Wageningen UR (University & Research centre) en het Louis Bolk Instituut hebben in opdracht van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I), voorheen ministerie van LNV, een visie opgesteld over duurzaam bodembeheer. Ook worden bouwstenen aangedragen voor een kennisagenda. Op basis hiervan kan het beleid prioriteiten stellen voor onderzoek en kennisdoorstroming.

Deze veelomvattende studie geeft de ontwikkelingen op het gebied van onder meer klimaat, lucht en energie; verstedelijking, bereikbaarheid en milieu; landelijk gebied (met landbouw, natuur, recreatie, water, landschap) en biodiversiteit. Veel gegevens kwamen tot stand via de inzet van Wageningen UR. Deze eerste Balans van de Leefomgeving evalueert het rijksbeleid voor de fysieke leefomgeving in Nederland en geeft aan in hoeverre de beleidsdoelen voor milieu, natuur en ruimte worden gehaald. Waar dat niet het geval is, analyseren we de oorzaken.

Om te kunnen beoordelen in hoeverre bij beheerplannen van Natura 2000 gebieden sprake is van evenredige participatie, moeten de partijen in beeld worden gebracht. Dat zijn zowel de voortouwnemers, bevoegd gezag, werkgroepleden (en voorzitter), belangenorganisaties. Het betreft daarbij: rijksoverheid (Staatsbosbeheer, waterstaat, defensie), provincie, gemeente, waterschap; natuurbeschermingsorganisaties (Natuurmonumenten, Landschappen, Vogelbescherming); bedrijfsleven (landbouw, recreatie) en burgers (jagers, sportvissers)

Klimaatverandering werkt via hogere temperaturen, veranderingen in neerslagpatronen, veranderingen in frequentie en intensiteit van weersextremen en zeespiegelstijging door op het functioneren van het landgebruik en het watersysteem in het landelijk gebied. De doorwerking van de hierboven genoemde klimaateffecten is complex en verschilt tussen gebieden en verschillende vormen van landgebruik. Klimaatverandering bedreigt sommige functies maar biedt ook nieuwe kansen. Om deze kansen te benutten en de bedreigingen het hoofd te bieden is klimaatadaptatie nodig.

Quantifying relationships between governance, agriculture, and nature: empirical-statistical- and pattern-oriented modeling

Abstract

In de derde fase van het Deltaprogramma worden in afzonderlijke deelprogramma's mogelijke strategieën uitgewerkt tot meest kansrijke strategieën. Er wordt momenteel hard gewerkt aan de voorbereiding van een vijftal belangrijke beslissingen in 2014, de Deltabeslissingen. Ter onderbouwing van deze Deltabeslissingen worden nu strategieën uitgewerkt. In deze strategieën is het essentieel om de opgaven voor veiligheid, zoetwatervoorziening en de rol die ruimtelijke inrichting daarbij kan spelen in samenhang te benaderen.

Hoe kunnen veetelers met minder input meer resultaten halen bij snijmaïsteelt? Dat is de centrale vraag van het project “Duurzaam bodembeheer maïs”. De maïsteelt kan echter nadelige effecten hebben voor de bodem door gewasbeschermingsmiddelen en het uit- en afspoelen van nutriënten. Wageningen UR en het Louis Bolk Instituut onderzoeken van 2012 tot 2014 in opdracht van het ministerie van EZ duurzame en praktisch haalbare verbeteringen en vernieuwingen. Teeltsystemen die zorgen voor een gezonde bodem worden daarbij gezien als sleutel tot duurzame teelt.

Het agrarische gebruik heeft gevolgen voor de kwaliteit van de leefomgeving. Schaalvergroting is ook voor veel agrarische bedrijven in FoodValley een toekomststrategie. Een ander deel van de bedrijven is relatief klein, een aanzienlijk deel daarvan heeft geen opvolger. Functieverandering van agrarische bedrijven neemt een hoge vlucht en verandert het aanzien van het landschap. Bovendien ontstaan nieuwe en soms ongewenste soorten van bedrijvigheid in vrijkomende agrarische gebouwen en boerderijen. Ondanks het overwegend intensieve agrarisch gebruik, kent de Vallei ook veel "trage gebieden".

Het Werkboek geeft een generiek stappenplan voor het identificeren van opgaven, maatregelen en strategieën voor polders. Er wordt hiertoe aanvullende informatie, een checklist en achtergronden aangereikt. Het project ‘Toekomst Veenweide’ is gericht op polders uit het Landschaps Ontwikkelingsperspectief (LOP) Midden-Delfland. De meeste polders hebben een landelijk karakter

Het project ‘Toekomst Veenweide’ biedt inzicht in de mogelijkheden voor een klimaatadaptieve inrichting van veenweidegebieden. Het Inspiratieboek, wat nu voor u ligt, geeft kort en bondig oplossingen weer. De ontwikkelde methodiek dient als voorbeeld en inspiratie voor alle veenweidegebieden in West- en Noord-Nederland. Het Inspiratieboek is een uitnodigende samenvatting van het gehele onderzoeksproject. Er is aandacht voor losse bouwstenen, beoogde adaptaties en samenwerkingen, gevolgd door een gebiedsgerichte aanpak in Midden-Delfland.

Ten oosten van de stad Groningen wordt het gebied Meerstad ontwikkeld voor 6500 woningen in het concept ‘wonen op en aan het water’. In het ontwikkelingsgebied komt de beschermde heikikker voor. Bij de ontwikkeling van Meerstad gaat leefgebied van deze soort verloren en het is de vraag of de regionale populatie daardoor duurzaam zal kunnen overleven. Alterra is gevraagd om aan te geven of de populatie heikikkers in Harksteder Broeklanden wel of niet een essentieel onderdeel is van de metapopulatie heikikker in en rond Meerstad.

Uit onderzoek in 2010 blijkt dat het gemeten stikstofleverend vermogen van veengraslanden varieert tussen 170 en 340 kg N per ha, en dat de verhouding tussen calcium (Ca) en magnesium (Mg) in de bodem hier een belangrijke voorspeller voor is. In het kader van het project ‘Bodemindicatoren voor duurzaam bodemgebruik in de veenweiden’ hebben het Louis Bolk Instituut, het Veenweiden Innovatiecentrum en WUR-Alterra onderzocht of er ook een oorzakelijk verband is tussen de Ca/Mg-verhouding en het stikstofleverend vermogen.